Journal of Social Theories of Muslim Thinkers

Document Type : Research Article / Original Article

Authors

1 Assistant Professor, Department of Islamic Studies, Payame Noor University, Iran.

2 Associate Professor, Department of Quran Science and Hadith, Imam Khomeini International University, Qazvin.

Abstract

The purpose of this research is to show the discourse of religion in the field of architecture and city building and to show the architecture of the Islamic city as it should be.The research question was: What are the Islamic values ​​in the shape indicators of the Islamic city? The research was carried out using a library-based exploratory and descriptive-analytic approach. In response to this question, the paper was followed in two areas.The first area deals with value indexes in Islamic city architecture, which focuses on four key themes in Islamic city design.These axes were the centrality of monotheism in Islamic city design: the principle of monotheism, when translated into the language of architecture and urbanism, can be expressed in architectural structure, monotheism in architectural components, monotheism in spatial functions. The centrality of justice in Islamic city design: Balance, harmony and size are examples of justice in architecture and urbanism, as well as the security and order in Islamic city: the architecture of Islamic city architecture based on order that is organically based. Designed by Islamic City.The second area examines four important indicators: beauty and art, nature and environment, mosque and housing in city architecture.

Keywords

قرآن کریم.
  -   نهج البلاغه، ترجمۀ محمد دشتی.
  -   ابن‌خلدون، عبدالرحمن (1385)، مقدمه ابن‌خلدون، ترجمۀ محمد پروین گنابادی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  -   احسائی، ابن ابی جمهور (بی‌تا)، عوالی اللئالی، قم: سیدالشهدا.
  -   اخوت، هانیه (1394)، «بررسی نقش آیات و احادیث شیعه در شکل‌گیری کالبد مسکن سنتی»، فصلنامه علمی پژوهشی شیعهشناسی، سال سیزدهم، شماره 52: 191-234.
  -   ادیب زاده، بهمن (1397)، «حق نظاره و حق جلوه در سیمای شهر اسلامی»، صفه، دوره 28(80): 61-68.
  -   باقری، اشرف السادات (1386)، نظریه‌هایی دربارۀ شهرهای قلمرو فرهنگ اسلامی، تهران: انتشارات امیرکبیر.
  -   بحرانى، سیدهاشم (‏1416)، البرهان فى تفسیر القرآن، چاپ اول، تحقیق: قسم الدراسات الاسلامیة مؤسسه البعثه، تهران: بنیاد بعثت.
 -   بلخاری، حسن (1390)، «جسم اسلامی شهر/شهر و شهرسازی اسلامی»، سوره اندیشه، شمارۀ 50: 212-218.
 -   بمات، نجم‌الدین (1369)، شهر اسلامی، ترجمۀ محمدحسین حلیمی و منیژه اسلامبولی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
 -   بورکهارت، تیتوس (1372)، روح هنر اسلامی، ترجمه: سید حسین نصر، تهران: حوزه هنری.
 -   بیات، بهرام (1393)، «رویکرد اسلامی به شهر؛ ویژگی‌های شهر اسلامی»، فصلنامۀ علمی و پژوهشی نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان، سال چهارم، شمارۀ اول: 137-167.
 -   تمیمی آمدی، عبدالواحد (1360)، شرح غررالحکم و دررالکلم، تصحیح میرجلال‌الدین حسینی ارموی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
 -   جعفری، محمدتقی (1376)، ترجمه و تفسیر نهج‌البلاغه، تهران: دفترنشرفرهنگ اسلامی.
 -   جعفریان، رسول (1382)، سیره رسول خدا، قم: دلیل ما.
 -   جوادی آملی، عبد الله (1388)، اسلام و محیط زیست، محقق: عباس رحیمیان، قم: مرکز نشر اسراء.
 -   حاتمی‌نژاد، حسین (1393)، «دگردیسی شهرهای جهان اسلام در فرایند جهانی‌سازی مطالعۀ تطبیقی شهرهای ایرانی  اسلامی و عربی  اسلامی»، شهر پایدار، دورۀ یک: 89-109.
 - داداش‌پور، هاشم؛ الوندی‌پور، نینا (1396)، «گونه‌شناسی مفهومی عدالت در نظریه‌های برنامه‌ریزی شهری در چارچوب رویکردی میان رشته‌ای»، فصلنامه مطالعات میان رشته‌ای در علوم‌انسانی، دورۀ 9(2): 1- 27.
 -   دهخدا، علی اکبر (1377)، لغت‌نامه دهخدا ج 3، چاپ دوم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
 -   رحیمی، لیلا؛ نقی‌زاده، محمد (1395)، «تجلی عدالت در ساختار شهر اسلامی(محله)»، هویت شهر، بیست و ششم، سال دهم: 13-20.
 -   سبحانی، جعفر؛ محمدرضایی، محمد (1387)، اندیشه اسلامی(1)، تدوین نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، مرکز برنامه‌ریزی و تدوین متون درسی، ویراست 2، قم: دفتر نشر معارف.
 -   سبحانی، جعفر (1378)، فروغ ابدیت، قم: دفترتبلیغات اسلامی.
 -   ستوده، هدایت‌الله (1387)، آسیب‌شناسی اجتماعی (جامعه‌‌شناسی انحرافات)، تهران: آوای نور.
  -   سقاپور، حمید؛  نصر،  طاهره (بی‌تا)، نگاهی به جایگاه مسجد در شهر، نمونه موردی؛ مسجد در شهر معاصر شیراز، دفتر مطالعات و پژوهشهای مرکز رسیدگی به امورمساجد (http://www.masjed.ir/fa/article/110).
 -   شارع‌‌پور، محمود (1389)، جامعه‌شناسی شهری، تهران: سمت.
 -   شعبانی، حسین (1382)، مقدمات برنامه‌ریزی آموزشی، تهران: رشد.
 -   شهیدی، شریف؛ بمانیان، محمدرضا (1388)، «نقش خدا محوری در شکل‌دهی به ساختار، اجزا و عملکردهای معماری اسلامی ایران»، کتاب ماه هنر: 46-55.
 -   صارمی، حمیدرضا؛ مهدیان‌پور، جواد (1395)، «بررسی اندیشه شهرسازی شیخ شهاب‌الدین سهروردی»، فصلنامه علمی پژوهشی نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان، سال ششم، شمارۀ دو: 253-276.
 -  صارمی، حمید رضا؛ زواره، محمدتقوی (1397)، «شهر و ساختار آن از منظر ابوعلی سینا»، فصلنامه علمی پژوهشی نظریههای اجتماعی متفکران مسلمان، سال هشتم، شمارۀ اول: 79-99.
 -   طباطبایی، سیدمحمدحسین (1374)، تفسیر المیزان، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ترجمۀ محمد باقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
 -   فلاحت، سمیه (1390)، «برساخت مفهوم شهر اسلامی»، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات شهر ایرانی اسلامی، شمارۀ سوم: 35-44.
 -   قربانی، رحیم و همکاران (1391)، شاخص‌های معماری و شهرسازی اسلامی، مرکز بررسی‌های راهبردی ریاست جمهوری و پژوهشگاه بین‌المللی المصطفی(ص)، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
 -   کارگر، علی (1394)، «معماری منظرمعماری پایدار، طبیعت و معماری سبز»، کنفرانس بین المللی پژوهش‌های نوین در عمران، معماری و شهرسازی، تهران: مرکز همایش‌های بین المللی صدا و سیما.
 -   کسمایی، امان (1396)، «تطابق معماری سنتی و معماری پایدار، شباهت‌ها و تفاوت‌ها»، چهارمین کنفرانس ملی معماری و شهرسازی، پایداری و تاب آوری از آرمان تا واقعیت، دانشگاه آزاد واحد قزوین.
 -   مازندرانی، محمدصالح بن احمد (1387)، شرح الکافی، مصحح علی اکبر غفاری، تهران: المکتبه الاسلامیه لنشر والتوزیع.
 -   مشکینی، ابوالفضل؛ رضایی مقدم، علی (1393)، «بررسی مؤلفه‌ها و شاخص‌های شهر اسلامی با تأکید بر نقش و اهمیت فرهنگ‌سازی در تحقق الگوی شهرسازی اسلامی_ایرانی»، شهر پایدار، دورۀ 1(1): 37-68.
 -   مطهری، مرتضی (1390)، مجموعه آثار ج1، تهران: انتشارات صدرا.
 -   معین، محمد (1364)، فرهنگ فارسی، تهران: انتشارات امیرکبیر.
 -   منتظر القائم، اصغر(1387)، مجموعه مقالات نخستین همایش آرمان شهر اسلامی، دانشگاه اصفهان.
 -   موسوی لر، اشرف السادات؛ یاقوتی، سپیده (1393)، «زیبایی‌شناسی کلام وحیانی قرآن کریم»، جلوه هنر، شمارۀ 12: 5-14.
 -   مولایی، اصغر (1396)، «تبیین نظم شهر اسلامی براساس احکام ثابت»، فلسفه دین، دوره 14 (4): 855-878.
 -   نازی دیزجی، سجاد؛ وفا مهر، محسن و کشتکار قلاتی، احمدرضا (1389)، «اخلاق در معماری»، فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، سال پنجم، شمارۀ 3 و4 :105-114.
 -   ناطقی، زهرا (1390)، آرمان‌شهر اسلامی با تأکید بر ابعاد (فیزیکی، فرهنگی، اجتماعی)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان: دانشکده ادبیات و علوم‌انسانی.
 -   نصر، سیدحسین (1375)، جوان مسلمان و دنیای متجدد، ترجمۀ مرتضی اسعدی، تهران: طرح نو.
 -   نقی‌زاده، محمد (۱۳۷۹)، «صفات شهر اسلامی از نگاه قرآن کریم»، نشریه مطالعات تاریخی قرآن و حدیث (صحیفه مبین)، دورۀ دوم(۵): 4-40.
 -   نقی‌زاده، محمد (1384)، جایگاه طبیعت و محیط زیست در فرهنگ و شهرهای ایرانی، انتشارات: دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات.
 -   نقی‎زاده، محمد (1385)، معماری و شهرسازی اسلامی (مبانی نظری)، اصفهان: انتشارات راهیان.
 -   نقی‌زاده، محمد؛ محتشم امیری، سعیده (1392)، «توسعۀ پایدار شهری از منظر عبد الرحمن ابن‌خلدون»، فصلنامه علمی پژوهشی نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان، سال دوم: 2-29.
 -   نقی‌‌زاده، محمد (1376)، «مختصات نظم در شهر‌سازی اسلامی»، سمینار بین‌المللی شهرها و مرد، تبریز: دانشگاه تبریز.
 -   وارثی، حمیدرضا؛ زنگی آبادی، علی؛ یغفوری، حسین (۱۳۸۷)، بررسی تطبیقی توزیع خدمات عمومی شهری از منظر عدالت اجتماعی مورد؛ زاهدان، مجله جغرافیا و توسعه، دوره۶(۱۱): 139 - 156.
-   https://hawzah.net/fa/Magazine/View/89/4967/42920.