ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل و بررسی ابعاد معرفتی جامعه ی توحیدی در اندیشه ی دکتر علی شریعتی
مفهومِ جامعه یِ توحیدی اسلامی، انعکاسِ عینی و عملیِ ابعادِ معرفتیِ توحیدی در عرصه ی مناسباتِ اقتصادی، سیاسی و اجتماعیِ جامعه می باشد. در واقع، با ظهور و سریانِ مدرنیته و تفکراتِ اجتماعیِ منشعبِ از آن در جهان اسلام، متفکران معاصرِ مسلمان، با رویه ها و رویکردهای متفاوت، به کنکاش بیشتر و استخراجِ فزونترِ ابعاد اجتماعی مفهوم توحید از قلب ابعاد معرفتیِ منشعب از آن پرداختند؛ از همین جاست که نقش این ابعادِ معرفتی در ترسیم مناسباتِ عینی اجتماعی، بسیار مهم می باشد. هدف این مقاله پرداختن به همین ابعاد در اندیشه ی یکی از متفکرانِ اجتماعی مسلمان وابسته به رویکرد روشنفکری و نواندیشی اسلامی در ایران، یعنی دکتر علی شریعتی (1312-1356) می باشد؛ متفکری که در حوزه ی تأملات جامعه شناختی در باب اسلام به طور عام و پرداختن به مفهوم جامعه ی توحیدی به طور خاص، هم در سال های پیش از انقلاب اسلامی ایران و هم در سال های پس از آن بر اقطاب و فرق فکری و اجتماعی در جامعه ی ایران تأثیرات فراوانی نهاده است. مقاله با روشی نظری، تحلیلی، اسنادی و کتابخانه ای انجام و در طی پژوهش سعی شده که مفهوم توحید و ابعاد معرفتیِ وجودیِ انبعاث یافته از آن، همچون جهان بینی توحیدی، ایدئولوژی توحیدی، انسان شناسی توحیدی و... در اندیشه ی دکتر علی شریعتی تبیین و تحلیل شود.
https://jstmt.ut.ac.ir/article_82807_093ecb6cd50b7293d8c1e85ee13ba77b.pdf
2021-03-21
9
36
10.22059/jstmt.2021.304378.1365
جامعه
توحید
جامعه ی توحیدی
ابعاد معرفتی
دکتر علی شریعتی
یحیی
بوذری نژاد
y_bouzarinejad@ut.ac.ir
1
دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
AUTHOR
شاهین
زرع پیما
szarandre@gmail.com
2
گروه علوم اجتماعی اسلامی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
امام خمینی، روحالله (1392). توحید از دیدگاه امام خمینی (ره). جلد اول. تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
1
آملی، حیدر ابن علی (1422). تَفْسیرُ المُحیطُ الأعْظَم وَ الْبَحْرُ الخضَمّ فی تَأویل کتاب اللّه العَزیز المُحْکَم. المجلد الاول. قم: نور علی نور.
2
پارسانیا، حمید (1392). نظریه و فرهنگ: روششناسی بنیادین تکوین نظریههای علمی. راهبرد فرهنگ، (23).
3
الجرجانی، علی بن محمد (1403 ق). کتاب التعریفات. بیروت: دار الکتب العلمیة.
4
جوانی، حجتالله و جمشیدی، طاهره (1393). شهید مطهری و اهتمام به مسائل اجتماعی در احیای تفکر دینی. فصلنامۀ شیعهشناسی، 13(48).
5
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1388). ترجمه و پژوهش مفردات الفاظ قرآن. جلد اول. تهران: انتشارات مرتضوی.
6
شیخ حُرّ عاملی، محمد بن حسن (1380). کلیات حدیث قدسی (ألجَواهرُ السَّنیَّة فی الأحادیث القُدسیَّة). ترجمۀ زینالعابدین کاظمی خلخالی. تهران: نشر دهقان.
7
شارون، جوئل (1392). ده پرسش از دیدگاه جامعهشناسی. ترجمۀ منوچهر صبوری. تهران: نشر نی.
8
شریعتی، علی (1357). اسلامشناسی. تهران: انتشارات حسینیۀ ارشاد.
9
شریعتی، علی (1388 الف). تاریخ و شناخت ادیان 1. تهران: شرکت سهامی انتشار.
10
شریعتی، علی (1389 الف). جهانبینی و ایدئولوژی. تهران: شرکت سهامی انتشار.
11
شریعتی، علی (1389 ب). هنر. تهران: انتشارات چاپخش.
12
شریعتی، علی (1389 پ). بازگشت. تهران: انتشارات الهام.
13
شریعتی، علی (1390 الف). اسلامشناسی 2. تهران: انتشارات قلم.
14
شریعتی، علی (1390 ب). ویژگیهای قرون جدید. تهران: انتشارات چاپخش.
15
شریعتی، علی (1391 الف). تاریخ تمدن 1. تهران: انتشارات قلم.
16
شریعتی، علی (1391 ب). آثار گونهگون 2. تهران: نشر دیدار.
17
شریعتی، علی (1391 پ). میعاد با ابراهیم. تهران: نشر دیدار.
18
شریعتی، علی (1391 ت). گفتگوهای تنهایی 2. تهران: نشر دیدار.
19
شریعتی، علی (1391 ث). تاریخ تمدن 2. تهران: انتشارات قلم.
20
شریعتی، علی (1391 ج). انسان بیخود. تهران: انتشارات قلم.
21
شریعتی، علی (1391 چ). هبوط در کویر. تهران: انتشارات چاپخش.
22
شریعتی، علی (1391 ح). آثار گونهگون 1. تهران: نشر دیدار.
23
شریعتی، علی (1391 خ). مذهب علیه مذهب. تهران: انتشارات چاپخش.
24
شریعتی، علی (1392 الف). حسین وارث آدم. تهران: انتشارات قلم.
25
شریعتی، علی (1392 ب). شیعه. تهران: حکایت قلم نوین.
26
شریعتی، علی (1392 پ). خودسازی انقلابی. تهران: بنیاد فرهنگی دکتر علی شریعتی.
27
شریعتی، علی (1393 الف). اسلامشناسی: درسهای دانشگاه مشهد. تهران: انتشارات چاپخش.
28
شریعتی، علی (1393 ب). روش شناخت اسلام. تهران: انتشارات چاپخش.
29
طباطبایی، سید محمدحسین (1389). نهایهالحکمه. جلد سوم. قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
30
کریمی، جعفر (1379). توحید از دیدگاه آیات و روایات (۲). تهران: ستاد نمایندگی ولیفقیه در سپاه.
31
کوئن، بروس (1385). درآمدی به جامعهشناسی. ترجمۀ محسن ثلاثی. تهران: انتشارات توتیا.
32
محمدی ریشهری، محمد (1391). دانشنامۀ قرآن و حدیث. جلد پنجم. قم: مؤسسۀ علمی-فرهنگی دارالحدیث.
33
مطهری، مرتضی (1385). آشنایی با قرآن. جلد پنجم. تهران: انتشارات صدرا.
34
مطهری، مرتضی (1389). مقدمهای بر جهانبینی اسلامی: جهانبینی توحیدی. تهران: انتشارات صدرا.
35
ORIGINAL_ARTICLE
اندیشه عمر تلمسانی و گذار اخوان المسلمین به دموکراسی
عمر تلمسانی سومین رهبر جماعت اخوان المسلمین بود که نقش زیادی در گذار این جنبش به دموکراسی ایفا کرد. هدف این مقاله، تبیین مهمترین دیدگاه های سیاسی اجتماعی تلمسانی، و نشان دادن میزان تأثیرگذاری او بر جنبش اخوان المسلمین در وارد کردن این جنبش به فرایندهای دموکراتیک است. اهمیت اندیشه و عملکرد تلمسانی از آنجا بیشتر روشن می شود که اخوان ورود به فرایندهای دموکراسی را نامشروع و غیرمجاز می دانست و حسن البناء موسس و اولین رهبر این جنبش نیز بر آن تأکید کرده بود. روش استفاده در این تحقیق «تحلیل محتوای کیفی» بوده است. نتایج تحقیق نشان می دهد تلمسانی نخست به تبیین مبانی و توجیهات نظری برای سازگاری اسلام با اصول دموکراتیک پرداخت، سپس اقدامات ساختاری برای این گذار در جنبش انجام داد و پس از آن تلاش کرد به چالش ها و مخالفت های داخل اخوان و مخالفان بیرونیِ آن پاسخ دهد. یافته های مقاله در دو بخش اصلی نخست دیدگاه های سیاسی اجتماعی تلمسانی که مبنا و منشأ حرکت و اقدامات اوست را روشن می کند و بخش دوم به اقدامات او در جنبش اخوان می پردازد که بازخوانی دموکراتیک این جنبش و اقدامات عملی او در وارد کردن اخوان المسلمین در رقابت های حزبی، و تعامل و گفتگو با معاندان و مخالفانِ این جنبش است. اندیشه و اقدام مهم دیگر تلمسانی، قداست زدایی از حکومت و حاکمان اسلامی، و زمینی کردن آنها بود که نقدپذیر بودن آنها را ممکن را می کرد.
https://jstmt.ut.ac.ir/article_82808_d906381f67165b3d0d9a1ba2f48cee84.pdf
2021-03-21
37
60
10.22059/jstmt.2021.312612.1412
مصر
اخوان المسلمین
دموکراسی
اسلام
اندیشه سیاسی
عمر تلمسانی
علی اکبر
علیخانی
a.alikhani@ut.ac.ir
1
عضو هیات علمی و مدیر گروه مطالعات غرب آسیا و شمال آفریقا، دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
الدلال، ابراهیم و سامی، عبدالله (2006). الاسلامیون و الدیمقراطیة فی مصر. القاهره: مکتبة مدبولی، نسخة الکترونیة.
1
ابوداود، سلیمان ابن اشعث (1420). سنن ابی داود. تحقیق سید محمد سید، عبدالقادر عبدالخیر و سید ابراهیم. القاهره: دارالحدیث.
2
آجیلی، هادی و بیکی، مهدی (1397). نسبت اندیشه و عملکرد سیاسی اخوان المسلمین مصر. مطالعات خاورمیانه، (93).
3
ادریس، یوسف (2019). عزف منفرد: دراسات و مقالات. القاهره: المحرر الادبی للنشر والتوزیع و الترجمة.
4
اصلانی، فیروز و مرندی، الهه (1393). بررسی تحولات اندیشه دولت اسلامی نزد اخوان المسلمین از آغاز جنبش تا پس از انقلاب 2011 مصر. دوفصلنامة نظریههای اجتماعی متفکران مسلمان، (6)، صص 113-136.
5
اسپریگنز، توماس (1398). فهم نظریههای سیاسی. ترجمة فرهنگ رجایی. تهران: نشر آگه.
6
آل یمین، حامد (1398). تأثیر زیست دینی حسن البناء بر هویت عرفانی اخوان المسلمین. فصلنامة پژوهشهای ادیانی، (14).
7
ایمان، محمدتقی و نوشادی، محمودرضا (1390). تحلیل محتوای کیفی. مجلة پژوهش، 3(2).
8
التلمسانی، عمر (1400). الملهم الموهوب حسن البناء. قاهره: دارالانصار.
9
التلمسانی، عمر (1406). آراء فی الدین والسیاسة، دراسة و اعداد. ترجمة سید هادی خسروشاهی. ایطالیا: مرکز الثقافة الإسلامیة فی أوروبا.
10
التلمسانی، عمر (1982). بعض ما علمنی الاخوان المسلمین. الطبعة الثانی. القاهره: مطبعة دارالنشر للثقافة.
11
التلمسانی، عمر (1984). ایام مع السادات. القاهرة: دار الاعتصام.
12
التلمسانی، عمر (1985). آراء فی الدین والسیاسة. روما، ایطالیا: مرکز الثقافة الاسلامیة فی اوروبا.
13
التلمسانی، عمر (1985). ذکریات لا مذکرات. القاهره: دارالتوزیع و النشر الاسلامیه.
14
التلمسانی، عمر و عصام، غازی (2008). عمر التلمسانی: من التانجو فی عماد الدین الی زعامة الاخوان المسلمین. القاهره: دار هلا للنشر و التوزیع.
15
الجوهری، عبدالرحیم بن محمد (1986). عمر التلمسانی مجاهدًا، مفکرًا، کاتبًا. القاهره: المؤسسة الإسلامیة الدولیة للطبع والنشر والتوزیع.
16
حسنین توفیق، ابراهیم (1996). الدور السیاسی لجماعة الاخوان المسلمین فی ظل التعددیة السیاسیة المقیدة فی مصر: دراسة فی الممارسة السیاسیة، 1984-1990. القاهره: مرکز المحروسة للبحوث والتدریب والمعلومات والنشر.
17
خسروشاهی، سید هادی (1392). گفتوگوی عمر التلمسانی با هادی خسروشاهی. مجلة العالم، (91)، 44.
18
خسروشاهی، سید هادی (1392). اخوان المسلمین چه میگویند و چه میخواهند؟ قم: بوستان کتاب.
19
خسروی، غلامرضا (1390). حسن البناء. در علیاکبر علیخانی (ویراستار)، اندیشة سیاسی متفکران مسلمان، تهران: پژوهشکدة مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم تحقیقات و فناوری، 399-445.
20
دومانلو، طیبه، مقدم، محمودرضا و فیرحی، داود (1393). دموکراسی یا اقتدارگرایی، ناکامی سیاسی اخوان المسلمین. پژوهشهای سیاسی جهان اسلام، (10).
21
السماسیری، محمودیوسف (2008). فلسفات الاعلام المعاصرة فی ضوء المنظور الاسلامی. عمان: المعهد العالمی للفکر الاسلامی.
22
صاحبی، محمدجواد (1396). جنبشهای فکری و دینی در جهان اسلامی معاصر. قم: نشر ادیان.
23
صادقی اول، هادی و چیتسازیان، محمدرضا (1392). رویکرد اخوان المسلمین در قبال فرایند دموکراسی در مصر. پژوهشنامة ایرانی سیاست بینالملل، 1(2).
24
ظواهری، ایمن (1999). الحصاد المر: الاخوان المسلمون فی ستین عاما. بیروت: دار البیارق.
25
العدوی، مصطفی (1987). عمر التلمسانی بین حماس الشباب وحکمة الشیوخ. القاهره: دار الأقصی للکتاب.
26
العلاونة، احمد (1998). ذیل الاعلام. الطبعة الاولی. السعودیه: دارالمنارة للنشر و التوزیع.
27
کامپانا، ژوئل (1377). دولت جامعة مدنی و اسلامگرایی در خاورمیانه: اخوان المسلمین از رویارویی تا همکاری. ترجمة حمید احمدی. ماهنامة اطلاعات سیاسی-اقتصادی، (127 و 128).
28
محمد، ابراهیم و دیگران (1384). اخوان المسلمین مصر. گروه ترجمه. تهران: مؤسسة مطالعات اندیشهسازان نور.
29
الامام زید بن علی الثقافیه.
30
Blaydes, L. (2011). Elections and distributive politics in Mubarak's Egypt. Cambridge: Cambridge University Press.
31
التلمسانی، عمر. الإسلام والحکومة الدینیة. بازیابی در http://www.ikhwanonline.com/Article.aspx?ArtID=86085&SecID=373
32
ORIGINAL_ARTICLE
سنّت گرایان و مسئله علم در تمدن اسلامی ( مطالعه موردی آرای علم شناختی دکتر سید حسین نصر)
سنّتگرایی جریانی فکری در نقد تجدد است که توسط رنه گنون اندیشمند فرانسوی (1951ـ 1886) بنیادگذاری شد و توسط کوماراسوامی (1947ـ 1877) صورتبندی مفهومی خود را یافت و با مطالعات فریتیوف شووان، تیتوس بورکهارت، مارتین لینگز، و دکتر سید حسین نصر به عنوان یک جریان فکری معاصر مطرح شد .موضوع این مقاله ، طرح و تحلیل و نقد آرای « علم شناختی » سنت گرایان در باب مقوله « علم» در تمدن اسلامی با تاکید بر آثار دکتر سید حسین نصر به عنوان پرکارترین متفکر سنت گرا در زمینه فلسفه و تاریخ علم است.هدف ما ، تحلیل مبانی و لوازم آرای علم شناختی دکتر نصر و تحلیل دستاورد وی در زمینه مواجهه با علم جدید و استلزامات تمدنی آن می باشد. بدین منظور با اتخاذ تلفیقی از روش های کیفی1-هرمنوتیکی ( هرمنوتیک روش شناختی و نه هرمنوتیک فلسفیِ نسبیت گرا) و 2- تحلیلی ، ضمن تلاش برای فهم نظریات دکتر نصر از طریق بازخوانی آثار مکتوب وی ، به تحلیل مبانی و لوازم این نظریات می پردازیم . دستاورد و نتیجه این مقاله هم رویکردی انتقادی به ارتباط وثیق میان تجدد شناسی و فلسفه شناسی دکتر نصر از سویی و تلقی وی از مناسبات علم و دین در تمدن اسلامی و ارائه تقریری جدید از نظریه علم شناختیِ نصر ذیل عنوان« هرمنوتیکِ دینیِ طبیعت» می باشد
https://jstmt.ut.ac.ir/article_82809_5486a6d5bb1e8ec25d445f656833f6a3.pdf
2021-03-21
61
95
10.22059/jstmt.2021.317181.1435
سنت گرایی
علم جدید
هرمنوتیک
تمدن اسلامی
دکتر نصر
دین
تجدد
مالک
شجاعی جشوقانی
malekmind@yahoo.com
1
عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
LEAD_AUTHOR
احمدی، بابک (1389). هایدگر و تاریخ هستی. تهران: نشر مرکز.
1
انجمن حکمت و فلسفه (1354). مجلة جاویدان خرد، 1(1).
2
اشتک مولر، ولفانگ (1375). علم متعارف و انقلابهای علمی. ترجمة شاپور اعتماد. در مجموعه مقالات دیدگاهها و برهانها. تهران: نشر مرکز.
3
بورکهارت، تیتوس (1388). جهانشناسی سنتی و علم جدید. ترجمة سید حسن آذرکار. تهران: انتشارات حکمت.
4
پوپر، کارل (1370). منطق اکتشاف علمی. ترجمة سید حسین کمالی. تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
5
جاناحمدی، فاطمه (1388). تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی. تهران: نشر معارف.
6
چالمرز، آلن (1379). چیستی علم: درآمدی بر مکاتب علمشناسی فلسفی چالمرز، آلن. اف. ترجمة سعید زیباکلام. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها.
7
خندقآبادی، حسن و طیبه کرمی (1396). جاوداننامه (نمایة آثار فارسی مربوط به سنت گرایی). تهران: انتشارات حکمت.
8
رحمتی، انشاالله (1387). سنتگرایی و موانع فهم آن. ماهنامة اطلاعات حکمت و معرفت، 26، 5-9.
9
صادقی، هادی (1379). الهیات و تحقیقپذیری. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی.
10
کانر، کلیفورد (1395). تاریخ علم مردم. ترجمة حسن کامشاد. تهران: نشر ماهی.
11
گمینی، امیرمحمد و فاطمه اربابیفر (1394). نقش قطبالدین شیرازی در علم مناظر (اپتیک). پژوهشنامة تاریخ تمدن اسلامی، 48(2)، 111-121.
12
گمینی، امیرمحمد و فاطمه کیقبادی (1396). آیا علوم طبیعی در تمدن اسلامی برگرفته از اسلام بود؟ نقد و بررسی کتاب شکلگیری علم اسلامی. مجلۀ نقد کتاب کلام و فلسفه و عرفان، (15 و 16).
13
قانعیراد، محمدامین (1388). عوامل جامعهشناختی تکوین روششناسی تجربی در دورة اسلامی. دانشنامة علوم اجتماعی، 1(1)، 14-15.
14
قانعیراد، محمدامین (1384). جامعهشناسی رشد و افول علم در ایران. تهران: مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور.
15
اعوانی، غلامرضا، بینامطلق، محمود و مصطفی ملکیان (1377). سنتگرایی در نظرخواهی از دانشوران. فصلنامة نقد و نظر (ویژة سنتگرایان)، پیاپی 4(3-4)، 6-67.
16
نصر، سید حسین (1393). آفاق حکمت در سپهر سنت: گفتوگوی حامد زارع با دکتر سید حسین نصر. تهران: انتشارات ققنوس.
17
نصر، سید حسین (1385). اسلام سنتی در جهان متجدد. ترجمة محمد صالحی. تهران: نشر و پژوهش سهروردی.
18
نصر، سید حسین (1383). اسلام و تنگناهای انسان متجدد. ترجمة انشاالله رحمتی. تهران: دفتر نشر و پژوهش سهروردی.
19
نصر، سید حسین (1388). تاریخ فلسفة اسلامی. ترجمة جمعی از اساتید فلسفه. تهران: انتشارات حکمت.
20
نصر، سید حسین (1385). تأملاتی دربارة اسلام و اندیشة مدرن. ترجمة محمد صالحی. تهران: دفتر نشر و پژوهش سهروردی.
21
نصر، سید حسین (1373). جوان مسلمان و دنیای متجدد. ترجمة مرتضی اسعدی. تهران: انتشارت طرح نو.
22
نصر، سید حسین (1377). جهانبینی اسلامی و علم جدید. ترجمة ضیاء تاجالدین. مجلة نامة فرهنگ، 30، 48-59.
23
نصر، سید حسین (1354). چرا فارابی را معلم ثانی خواندهاند؟ مجلة ادبیات دانشگاه تهران، 22(2)، 1-7.
24
نصر، سید حسین (1385). در جستوجوی امر قدسی: گفتوگوی رامین جهانبگلو با دکتر نصر. ترجمة مصطفی شهرآیینی. تهران: انتشارات نی.
25
نصر، سید حسین (1384). دین و نظام طبیعت. ترجمة محمدحسن فغفوری. تهران: نشر حکمت.
26
نصر، سید حسین (1345). سه حکیم مسلمان. ترجمة احمد آرام. تهران: شرکت سهامی کتابهای جیبی.
27
نصر، سید حسین (1366). علم در اسلام. ترجمة احمد آرام. تهران: انتشارات سروش.
28
نصر، سید حسین (1384). علم و تمدن در اسلام. ترجمة احمد آرام. تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
29
نصر، سید حسین (1372). گفتوگو با شیوا کاویانی. مجلة کلک، (43 و 44)، 195.
30
نصر، سید حسین (1383). قلب اسلام. ترجمة مصطفی شهرآیینی. تهران: انتشارات حقیقت.
31
نصر، سید حسین (1380). معرفت و امر قدسی. ترجمة فرزاد حاجی میرزایی. تهران: نشر فرزان.
32
نصر، سید حسین (1359). نـظر مـتفکران اسلامی دربارة طبیعت. تهران: انتشارات خوارزمی.
33
نصر، سید حسین (1378). نیاز به علم مـقدّس. ترجمة حـسن مـیانداری. قم: مؤسسة فرهنگی طه.
34
نصر، سید حسین (1388). علم جهان، علم جان؛ ربط جهانشناسی اسلامی در دنیای جدید. ترجمة سید امیر حسین اصغری. تهران: انتشارات اطلاعات.
35
نصر، سید حسین (1383). در غربت غربی: زندگینامة خودنوشت دکتر سید حسین نصر. ترجمة امیر نصری. تهران: نشر رسا.
36
نصر، سید حسین (1353). معارف اسلامی در جهان معاصر. تهران: امیرکبیر.
37
نصر، سید حسین (1388). معرفت و معنویت. ترجمة انشاالله رحمتی. تهران: سهروردی.
38
واعظی، احمد (1380). هرمنوتیک. تهران: مؤسسة فرهنگی دانش و اندیشة معاصر.
39
هایدگر، مارتین (1386). عصر تصویر جهان. ترجمة یوسف اباذری (مسائل مدرنیسم و مبانی پستمدرنیسم). فصلنامة ارغنون، (11 و 12)،
40
Chittick, W. (1997). The works of Seyyed Hossein Nasr through his fortieth birthday. Salt Lake City: The Middle East Center-University of Utah.
41
Aminirazavi M., & Moris, Z. (1994). The complete bibliography of the works of Seyyed Hossein Nasr from 1958 through April 1993. Kuala Lumpur: Islamic Academy of
42
Kalin, I. (2002). Three views of science in the Islamic world. In Peters, R. Iqbal, Muzaffar and Haq, Syed Nomanul (Eds.), God, life and the cosmos: Christian and Islamic Perspectives (pp. 43-75). Aldershot: Ashgate. Retrieved from http://tarjomaan.com/prti.wawct1auybc2t.html.
43
Kalin, I. (2001). The sacred versus the secular: Nasr on Science. In S. H. Nasr, L. E. Hahn, R. E. Auxier, & L. W. Stone (Eds.), Library of Living Philosophers (pp. 445-462). Chicago: Open Court Press.
44
Meier, F. (1954). Nature in the monism of Islam, spirit and nature. New York:.
45
Schouan, F. (1958). Les station de la sagesse. Paris,
46
Heidegger, (1977). The age of the world picture, In. The question concerning technology and other essays (pp. 115-136) (W. Lovitt, Trans). New York: Harper & Row.
47
Jardine, N. (2008). Philosophy of history of science. In. A companion to the philosophy of history and historiography (pp. 25-296). Aviezer Tucker: Blackwell Publishing.
48
King, D. (1978). Islamic mathematics and astronomy. An essay review of the chapters on mathematics and astronomy. In S. H. Nasr (Ed.), Islamic science: An illustrated study. Journal for the History of Astronomy, 9, 212-219.
49
Nasr, S. H., & Muzaffar, I. (2007). Islam, science, Muslims, and technology. Islamic Book Trust.
50
Nasr, S. H. (1975). Qu_b al-Dīn Shīrāz. In Gillispie, Charles Coulston. Dictionary of Scientific Biography. V. 11. New York: Scribner's.
51
ORIGINAL_ARTICLE
مطالعه صورت بندی مسائل و آسیب های اجتماعی در اندیشه ابن خلدون
ابن خلدون در زمره بنیانگذاران علم تاریخ و جامعهشناسی، طی سدههای اخیر مورد توجه بسیاری از پژوهشگران جهان بوده است. تنوع و گسترهی موضوعات موردتوجه او باعث شده است تا طیف وسیعی از متفکران و پژوهشگران از جامعه شناسی، مردمشناسی، تاریخ، اقتصاد، علوم سیاسی، علوم تربیتی، جغرافیا و جمعیت شناسی، آثار او را مورد توجه قرار داده و تالیفات متعدد درباره اندیشه او، دال بر اهمیت این اندیشمند بزرگ مسلمان است. اما آنچه کمتر در آرا و آثار ابن خلدون مورد عنایت پژوهشگران قرار گرفته است، مباحث مفصل او پیرامون مسائل و آسیبهای اجتماعی است. پژوهش حاضر با عطف نظر به رویکرد تحلیلی ابن خلدون در بررسی مسائل و آسیبهای اجتماعی که متمرکز بر وضعیت جوامع اسلامی در جغرافیای بزرگ جهان اسلام بوده است، با روش مطالعات اسنادی و تمرکز بر متن اثر اصلی او یعنی «مقدمه»، از منظر رویکردی توصیفی به بازشناسی، استخراج و دستهبندی مضامین و مقولات مرتبط با این موضوع در اندیشه ابن خلدون پرداخته است. نتایج این پژوهش نشان میدهد، هفت مسئله و آسیب اجتماعی عمده در جای جای کتاب مقدمه مورد تاکید ابن خلدون بوده است که شامل: مسئله «فقر»، «حاشیهنشینی»، «رفاه اجتماعی»، «اشتغال و معیشت»، «مسکن و سرپناه»، «امنیت اجتماعی» و «جرائم و بزهکاری» میباشد. آنچه از تحلیل ابن خلدون پیرامون مسائل اجتماعی بدست میآید، تمرکز او بر چارچوب مفهومی علم عمران است؛ بدین معنا که کلیه موضوعات اجتماعی را در نسبت با آبادی اجتماع بشری در مقیاس زندگی شهری معنا و تفسیر میکند.
https://jstmt.ut.ac.ir/article_82810_412df2c6bffac59c140225902832def8.pdf
2021-03-21
97
120
10.22059/jstmt.2021.312873.1416
مسائل اجتماعی
آسیبهای اجتماعی
عمران
شهرنشینی
مقدمه ابن خلدون
علی
قجری
ghajari@ut.ac.ir
1
دانشجوی دکتری دانش اجتماعی مسلمین، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
غلامرضا
جمشیدیها
gjamshidi@ut.ac.ir
2
استاد گروه علوم اجتماعی اسلامی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران
AUTHOR
زهرا
محسنی فرد
z.mohsenifard@ut.ac.ir
3
دانشجوی دکتری جامعه شناسی مسایل اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران
AUTHOR
منابع
1
ابن خلدون، عبدالرحمن (1388). مقدمه. دو جلد. ترجمة محمدپروین گنابادی. تهران: علمی و فرهنگی.
2
ایتزن، دی، استنلی، باکازین، ماکزین، اسمیت و کلی ایتزن (1396). مسائل اجتماعی از دیدگاه انتقادی. جلد اول. ترجمة هوشنگ نایبی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
3
جمشیدیها، غلامرضا (1382). تاملاتی درباره عصبیت ابن خلدون: نگاهی دوباره به جامعهشناسی تاریخی.نامة علوم اجتماعی، 2 (22).
4
ریتزر، جورج (1389). نظریة جامعهشناسی در دوران معاصر. ترجمة محسن ثلاثی. تهران: علمی.
5
ساروخانی، باقر (1383). روشهای تحقیق در علوم اجتماعی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
6
لاکوست، ایو (1385). جهانبینی ابن خلدون. ترجمة مهدی مظفری. تهران: دانشگاه تهران.
7
لوزیک، دانیلین (1398). نگرشی نو در تحلیل مسائل اجتماعی. ترجمة سعید معیدفر، تهران: امیرکبیر.
8
مشونیس، جان. (1397). مسائل اجتماعی. جلد اول. ترجمة هوشنگ نایبی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
9
مهدی، محسن. (1383). فلسفة تاریخ ابن خلدون. ترجمة مجید مسعودی، تهران: علمی و فرهنگی.
10
Ahmed, U. (2010). Documentary Research Method: New Dimensions. Indus Journal of Management & Social Sciences, 4(1):1-14.
11
ORIGINAL_ARTICLE
سلامت اجتماعی در آیینه قرآن: ارائه یک الگوی جامعه سالم مبتنی بر آیات الهی
سلامت اجتماعی ازجمله مفاهیم نوظهوری است که در عرصه نظری و سیاستگذاری موردتوجه اندیشمندان بوده است. سلامت اجتماعی به مفهوم سرمایه اجتماعی شهروندان و نهادهای یک جامعه اشاره دارد. بهعبارتدیگر هرچه انگیزههای ارتباطی فرد بالاتر و تعداد خطوط پیوندی فرد و جامعه بیشتر باشد، سلامت اجتماعی آن فرد و جامعه بهتر ارزیابی میشود. اما در دیدگاه قرآنی سلامت فرد و جامعه در تعامل با یکدیگر و در پرتوحی معنا پیدا میکند. درواقع جامعه وقتی سالم محسوب میشود که مقدمات کمال فردی و اجتماعی در آن فراهم باشد. این مقاله پس از مرور ادبیات نظری موجود و ارزیابی آنها، تلاش کرده است با خوانشی زمینهمند و درون پارادایمی، نگاه قرآن به سلامت اجتماعی و چگونگی طراحی و الگوسازی آن پرداخته است. روش تحقیق در این پژوهش تحلیل محتوای کیفی با رویکرد استقرایی بوده است. مبتنی بر این روش از نگاه قرآن سلامت اجتماعی دارای دو بعد فردی و جمعی است. در بعد فردی به سلامت معنوی به معنای اعتقاد به توحید، معاد و نبوت و معناداری جهان هستی، سلامت رفتاری به معنای پرهیز از رذیلتها و تقرب به فضیلتها و سلامت جسمی به معنای حفظ جان و تغذیه مناسب پرداخته شده است. در بعد جمعی سلامت موضوعاتی چون سلامت خانواده، سلامت محلی، سلامت سازمانی و سلامت زیستمحیطی موردبررسی قرار گرفته است. ابعاد فردی و جمعی سلامت اجتماعی زمینهساز جامعه سالم هستند که با راهبردهایی چون توحید، ولایت، تعاون، اتحاد، عدالت، خردگرایی، کمالجویی، شریعت محوری و حقجویی قابل تحقق هستند.
https://jstmt.ut.ac.ir/article_82811_7901429ee152b6485c124eaa152533bc.pdf
2021-03-21
121
148
10.22059/jstmt.2021.299095.1343
اسلام
قرآن
سلامت اجتماعی
سلامت فردی
جامعه سالم
محمدعلی
فاطمی نیا
fateminia.s@ut.ac.ir
1
عضو هیات علمی وزارت علوم تحقیقات و فناوری
LEAD_AUTHOR
فاطمه
امیرآبادی فراهانی
2
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی و مدرس دانشگاه
AUTHOR
منابع
1
آرون، ریمون (1381). مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعهشناسی. ترجمۀ باقر پرهام. تهران: انتشارات علمی-فرهنگی.
2
اخلاقی، اسماعیل (1390). عوامل خوشبختی در خانواده از نظر قرآن و روایات. ماهنامۀ پیام زن، (23).
3
ادریسی، افسانه، شیخدادزاده، لیلا و برزگری، محمدرضا (۱۳۹۵). تأثیر احساس امنیت اجتماعی بر سلامت اجتماعی پزشکان (مورد مطالعه: پزشکان شهر تهران). مجلۀ علمی سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران، ۳۴(۳).
4
اسلامپور، عسگری (1389). محیطزیست در اسلام. تهران: مرکز پژوهشهای اسلامی صداوسیما.
5
اسمحسینی، غلامرضا (1388). نظام بهداشت و سلامت در اسلام. دوفصلنامۀ تخصصی قرآن و علم، 3(5).
6
فیروزی، رضا، اسماعیلی، مصطفی و معتمدی، عبدالله (1392). مفهومشناسی سلامت از دیدگاه قرآن و حدیث. نشریۀ فقه پزشکی، (15-16).
7
اکبری مطلق، جواد (1391). نقد و بررسی آرمانشهر افلاطون در پرتو مدینۀ فاضلۀ مهدوی. 4(2)، 89 ـ 104.
8
امیدواری، سپیده (1387). سلامت معنوی: مفاهیم و چالشها. فصلنامۀ تخصصی پژوهشهای میانرشتهای قرآنی، 1(1).
9
حسینی، سیدابوالقاسم (1380). اصول بهداشت روانی: بررسی مقدماتی اصول بهداشت روانی، رواندرمانی و برنامهریزی در مکتب اسلام، نشر آستان قدس، چاپ سوم.
10
بوعلی سینا (428- 370 ه ق). اشارات و تنبیهات. جلد سوم.
11
جواهری، محمدرضا (1395). شاخصهای جامعۀ سالم از منظر قرآن. راهبردهای ارتقای سلامت (مجلۀ دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه)، 4(2)، 51-60.
12
جوشنلو، محسن و همکاران (1388). طراحی فرم کوتاه مقیاس بهروزی اجتماعی برای استفاده در نمونههای ایرانی. فصلنامۀ رفاه اجتماعی.
13
جوکار، بهرام (1386). نقش واسطهای تابآوری در رابطۀ بین هوش هیجانی و هوش عمومی در رابطه با رضایت از زندگی. مجلۀ روانشناسی معاصر، (2).
14
جین، کیتس، پیردی، آلیسون و داگلاس جی (1384). ارتقاء سلامت (دانش و رفتار). ترجمۀ داوود شجاعیزاده و دیگران. چاپ اول. تهران: نشر آیندهسازان- شهرآب.
15
درخشاننیا، فریبا، رفیعی، حسن، خانکه، حمیدرضا، اقلیما، مصطفی و رهگذر، مهدی (۱۳۹۴). ویژگیهای «جامعۀ سالم» براساس تجارب و ادراکات شهروندان تهرانی. رفاه اجتماعی، ۱۵(۵۶)، ۳۱۵-۳۴۶.
16
رحیمینژاد، مرتضی (1376). حکمت شیعی. تهران: اندیشۀ معاصر.
17
رفیعپور، فرامرز (1378)، آنومی یا آشفتگی اجتماعی، تهران، انتشارات سروش.
18
رضوانخواه، سلمان و فاضلی دهکردی، مهدی (1389). احصاء و بررسی مبانی و اصول و روشهای کار و تلاش جهادی از منظر قرآن کریم. مجلۀ مطالعات قرآن و حدیث، (2).
19
سام آرام، عزتاله، هزارجریبی، جعفر، فداکار، محمدمهدی، کرمی، محمدتقی و شمسایی، محمدمهدی (1392). سلامت معنوی؛ چارچوب، محدوده و مؤلفههای مبتنی بر آموزههای اسلام. برنامهریزی رفاه و توسعه اجتماعی، 5 (14)، 1-26.
20
سامآرام، عزتالله (1388). بررسی رابطۀ سلامت اجتماعی با تأکید بر رهیافت پلیس جامعهمحور. فصلنامۀ علمی-پژوهشی انتظام اجتماعی، 1(1).
21
سجادی، حمیرا و صدرالسادات، سید جلال (1384). شاخصهای سلامت اجتماعی. مجلۀ علمی، آموزشی اقتصادی- سیاسی اطلاعات، (207)، 244-253.
22
شاهدی، غفار (1383). توحید و حکومت دینی. فصلنامۀ حکومت اسلامی، (31).
23
صفیخانی، حمیدرضا (1386). سلامت از دیدگاه اسلام. تأمین اجتماعی، 9(1)، 225-246.
24
طهماسبی بلداجی، اصغر و قنبری، لیلا (1395). بررسی شاخصههای فرهنگ اسلامی جهت تأمین سلامت فردی و اجتماعی از منظر قرآن کریم. مجلۀ پژوهشهای میانرشتهای قرآن کریم، 7(1)، 37-50.
25
علیوردینیا، اکبر، شارعپور، محمود ورمزیار، مهدی (1387). سرمایۀ اجتماعی خانواده و بزهکاری. فصلنامۀ پژوهش زنان، 6(2).
26
فارابی، ابونصر محمد (1358) سیاست مدنیه. ترجمۀ جعفر سجادی. چاپ اول. تهران: انجمن فلسفۀ ایران.
27
فارابی، ابونصر محمد (1361) اندیشههای اهل مدینۀ فاضله. سید جعفر سجادی. تهران: کتابخانۀ طهوری.
28
فارسینژاد، معصومه (1383). بررسی رابطۀ سبکهای هویت با سلامت اجتماعی و خودکار آمدی تحصیلی در دانشآموزان دختر و پسر پایۀ دوم دبیرستانهای شهر تهران. پایاننامۀ کارشناسیارشد. دانشکدۀ روانشناسی و علوم تربیتی. دانشگاه تهران.
29
فدایی مهربانی، مهدی (1386). شهرنشینی، رسانه و سلامت اجتماعی. نشریۀ پژوهشهای ارتباطی، (149) 67-86.
30
کرتیس، آنتونی جیمز (1382). روانشناسی سلامت. ترجمۀ فرامرز سهرابی. تهران: نشر طلوع دانش.
31
مطهری، مرتضی (1381) آشنایی با قرآن. تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
32
هزارجریبی، جعفر و صفری شالی، رضا (1391). آناتومی رفاه اجتماعی. چاپ اول. تهران: مؤسسۀ انتشاراتی جامعه و فرهنگ.
33
یداللهپور، محمدهادی، سیّدی اندی، جلیل، رضایی، راضیه، برهانی، محبوبه و بختیاری افسانه (1394). بررسی آیههای قرآن کریم در زمینۀ سه بعد اصلی سلامتی (جسمی، روانی و اجتماعی). نشریۀ اسلام و سلامت، ۲(۳)، ۴۸-۵۶.
34
نادعلی، فاطمه (1391) تشویق به کار و تلاش از منظر قرآن و روایات. مجلة قرآنی کوثر، 42، 95-104.
35
یزدانپناه، لیلا (1382)، بررسی عوامل موثر بر مشارکت اجتماعی شهروندان 18 سال به بالای شهر تهران، پایاننامه دکتری رشته جامعهشناسی، دانشگاه علامه طباطبایی.
36
Abarca, A.B., & Díaz, D. (2007). Social order and mental health: a social wellbeing approach. Psychology in Spain, 61-71.
37
Callaghan, L. (2008). Social well-being in extra care housing: An overview of the literature, personal social service research unit, established at the University of Kent a Canterbury.
38
Desai, R. A., Dausey, D. J., & Rosenheck, R. A. (2005). Mental health service delivery and suicide risk: The role of individual and facility factors. American Journal of Psychiatry, 62, 311-318.
39
Hyyppä, M. T. (2010). Healthy Ties Social Capital, Population Health and Survival Springer Dordrecht Heidelberg London New York Library of Congress Control Number: 2010934648 © Springer Science+Business Media B.V.
40
Keyes, C. L. M. (2003). Complete mental health: An agenda for the 21th century. In C. L. M. Keyes, & J. Haidt (Eds.), Flourishing: Positive psychology and the life well-lived (pp. 293-312). Washington DC: American Psychological Association Press.
41
Keyes, C., Shapiro, A. (2004). Social well-being in the United States: A descriptive epidemiology. In O. Brim, C. Ryff, & R. Kessler (Eds.), how healthy are we: A national study of well-being at midlife (pp. pp. 350–372). Chicago: University of Chicago Press.
42
Keyes, C. L. M., & Lopez, S. J. (2005). Toward a science of mental health: Positive direction in diagnosis and intervention. In C. R. Snyder, & S. J. Lopez (Eds.), handbook of positive psychology (pp .45 – 59). Oxford: University Press.
43
Keyes, C., Lee, M., & Shapiro, A. (2004). Social well-being in the United States: A Descriptive Epidemiology.
44
Keyes, C., & Lee, M. (1998). Social well-being. Social Psychology Quarterly, 61(2), 121-190.
45
Larson, J. (1993). The measurement of social well-being. Social Indicators Research, 28, 285-296.
46
Ryff, C. D. (1989). Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 57, 1069–1081.
47
Ryff, C. D., & Keyes, C. L. M. (1995). The structure of psychological well-being revisited. Journal of Personality and Social Psychology, 69, 719–727.
48
Ryff, C. E, & Wu, C-L. (1996). Psychiatric disorders in America: The epidemiological catchment area study. New york: Free Press
49
Ryff, C., & Singer, B. (2005). Integrative science in pursuit of human health and well-being. In C. R. Snyder, & S. J. Lopez, (Eds.), Handbook of Positive Psychology (pp. 541–555). Oxford: University Press.
50
Seligman, M. E. P. (2002). Authentic happiness. New York: Free Press.
51
Seligman, M. E. P., Parks, A. C., & Steen, T. (2005). A balanced psychology and a full life. In A. Huppert, N. B. Felicia, & Keverne, B. (Eds.), the science of well-being (pp. 275 284). Oxford: University Press.
52
Shapiro, A., & Keyes, C. L. M. (2007). Marital status and social well-being: Are the married always better off? Springer Science Business Media B.V.
53
ORIGINAL_ARTICLE
دیدگاه اریک وگلین به احیای علوم اجتماعی مبتنی بر تجربه مذهبی
مبحث امکان علمی اجتماعی که مبتنی بر رویکرد وحیانی باشد تنها محدود به طرفداران علم اجتماعی اسلامی نبوده و در خارج از فرهنگ اسلامی و در آن سوی اروپای مسیحی نیز اندیشمندانی را به خود مشغول کرده است. از جمله این اندیشمندان اریک وگلین –فیلسوف و مورخ آلمانی- است که رهیافتی وحیانی به تاریخنویسی و احیای علوم اجتماعی دارد. او نگاهی نقادانه به تجدد و حقیقت تجددی داشته و آن را به مثابه بیماری عصر حاضر در نظر میگیرد. لذا، بهرهگیری از رویکرد وحیانی و تجربه مذهبی به ساحت معرفت را درمان بیماری تجدد و روشی برای احیای علوم اجتماعی سنتی میداند. بر این اساس، هدف نوشتار حاضر بررسی احیای علوم اجتماعی در رویکرد وحیانی و یا به تعبیر بهتر تجربه مذهبی اریک وگلین است. مقاله حاضر به توسط روش توصیفی- تحلیلی و با در پیشگرفتن روش اسنادی در پی پاسخ به این پرسش است که احیای علوم اجتماعی از منظر وگلین چگونه انجام میشود؟ یافتههای پژوهش حاکی از آن است که وگلین برخلاف ادعای خود، که موطن دانش را دین و فلسفه کلاسیک میداند، تنها به فلسفه کلاسیک و حقیقت افلاطونی در بازسازی علوم اجتماعی توجه کرده و تجربه مذهبی و وحی مسیحی تنها در طرحریزی بنیان نظریهاش مورد استفاده قرار گرفته است. از طرف دیگر، این موضوع جای تأمل دارد که نظریات و آرای وی از جهت توجه به وحی به دیدگاه اسلام نزدیک است و از جهت نحوه قرائتش از وحی و مذهب مغایر نظر اسلام است.
https://jstmt.ut.ac.ir/article_82812_228d932c3331e39b98b1e3a45ae9ff3c.pdf
2021-03-21
149
167
10.22059/jstmt.2021.293849.1317
اریک وگلین
احیای علوم اجتماعی
تجربه مذهبی
حقیقت تجددی
حقیقت افلاطونی
فاطمه
هلالی
f.helali@ut.ac.ir
1
دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، تهران، ایران
LEAD_AUTHOR
حمید
پارسانیا
h.parsania@ut.ac.ir
2
هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی تهران
AUTHOR
ژانییر، آبل (1383)، مدرنیته چیست؟ در موریس باربیه (1383). مدرنیتة سیاسی. ترجمة عبدالوهاب احدی. تهران: آگه.
1
ایمان، محمدتقی (1391). روششناسی تحقیقات کیفی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
2
باومن، زیگموند (1384). اشارتهای پستمدرنیته. ترجمة حسن چاوشیان. تهران: ققنوس.
3
حمیدی، سمیه (1397). خوانش عرفانی از امر سیاسی در الهیات مسیحی معاصر؛ با تأکید بر اندیشة اریک وگلین. مجلة علمی-پژوهشی معرفت ادیان، سال 9، شماره 2، پیاپی 34، صص 111-126.
4
لگنهاوزن، محمد (1379). نگاهی به معرفتشناسی معاصر (مصاحبه با لگنهاوزن). نشریة ذهن، (3).
5
شیرودی، مرتضی (1386). چیستی حقیقت در دستگاه فلسفه سیاسی اریک وگلین. فصلنامة فلسفه و کلام اسلامی: آینة معرفت، زمستان 1386، پیاپی13، صص 133-160.
6
کچویان، حسین (1383). تجدد از نگاهی دیگر؛ روایتی ناگفته از چگونگی ظهور و رشد تجدد. تهران: انتشارات گنج معرفت.
7
های، کالین (1385). درآمدی انتقادی بر تحلیل سیاسی. ترجمة احمد گلمحمدی. تهران: نشر نی.
8
همیلتون، پیتر (1386). فهم جامعة مدرن 1-1 (روشنگری و تکوین علم اجتماعی). ترجمة محمد نبوی. تهران: آگه.
9
Hollweck, T. (2007). Some reflections regarding an intellectual biography of Eric Voegelin. University of Colorado at Boulder.
10
McAllister, T. V. (1995). Revolt against modernity. University Press of Kansas.
11
Sandoz, E. (2006). Republicanism, religion, and the soul of America. University of Missouri Press.
12
Voegelin, E. (1984). Reason: the classic experience. University Press of Louisiana.
13
Voegelin, E. (1987). New science of politics. University of Chicago Press.
14
Voegelin, E. (1999). Hitler and Germans. Vol. 31. University of Missouri Press.
15
Voegelin, E. (2000). Modernity without restraint. Vol. 5. University of Missouri Press.
16
ORIGINAL_ARTICLE
تناظر اصل قوممداری روششناختی ماکس وبر با جامعهشناسی بومی-تمدنی: پردازشی مفهومی برای« تمدن - جامعه شناسی»
در سنت و میراث جامعهشناسی تفسیری «ماکس وبر»، به موضوعات معرفتی و روشی برجستهای حاصل از تلائم ذهن و واقعیت تجربی توجه شده است. با بازخوانی آرای وبر، اصلی منکشف میشود که میتوان آن را بهعنوان اصل «قوممداری روششناختی» صورتبندی کرد. این اصل واجد ظرفیتهای مهمی هم برای زایش و هم برای تحول علوم اجتماعی(فرهنگی) است. این مقاله تلاش کرده است تا با استفاده از روش پژوهش اسنادی و رویکرد نظری «دنی کوش»، مؤلفههای اصل مذکور را در پنج محور استخراج و تحلیل کند که آن محورها عبارتاند از: «خوانشی دیگر از ربط ارزشی و علاقۀ فرهنگی»، «تجربی-واقعی بودن علوم فرهنگی»، «عزیمت از ارزش فرهنگی به ارزشهای فرهنگی»، «جهانشمولگریزی علوم اجتماعی» و «عقلانیشدنهای گوناگون در بستر فرهنگها». نتایج نیز شامل سه محور «مفروضات جهانشناختی»، «مخاطرۀ معرفتی» و «سلطۀ علمی برآمده از خطای روششناختی» هستند.
https://jstmt.ut.ac.ir/article_82813_f330484411e7273c729ef1d9c8d11b6c.pdf
2021-03-21
169
190
10.22059/jstmt.2021.317448.1436
جامعهشناسی بومی
قوممداری
تمدن
فرهنگ
تحول علوم انسانی
معرفت و روش
ماکس وبر
ایمان
عرفان منش
iman.erfanmanesh@gmail.com
1
عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع)
LEAD_AUTHOR
- آرون، ریمون (1387). مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعهشناسی. ترجمة باقر پرهام. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
1
- آشوری، داریوش (1397). تعریفها و مفهوم فرهنگ. تهران: آگه.
2
- اباذری، یوسف (1389). خرد جامعهشناسی. تهران: طرح نو.
3
- ارشاد، فرهنگ (1398). نگاهی نقادانه بر جامعهشناسی ماکس وبر و آموزههای آن برای پژوهش در جامعهشناسی تاریخی ایران. جامعهشناسی ایران، 20(2)، 4-25.
4
- اسکات، جان (1393). جامعهشناسان بزرگ عصر تکوین. ترجمة شهناز مسمیپرست و ستاره قانونی. تهران: گلآذین.
5
- اسمیت، فیلیپ و رایلی، الگزندر (1394). نظریة فرهنگی. ترجمة محسن ثلاثی. تهران: نشر علمی.
6
- بنتون، تد و کرایب، یان (1386). فلسفة علوم اجتماعی: بنیادهای فلسفی تفکر اجتماعی. ترجمة شهناز مسمیپرست و محمود متحد. تهران: آگه.
7
- بودن، ریمون (1387). مطالعاتی در آثار جامعهشناسان کلاسیک. جلد اول. ترجمة باقر پرهام. تهران: مرکز.
8
- جلالآبادی، عباس (1392). روششناسی ماکس وبر؛ بررسی انتقادی مبانی. معرفت فرهنگی اجتماعی، (14)، 97-122.
9
- جمشیدیها، غلامرضا و نادی، زینب (1398). بررسی عقلانیت ارزششناختی و چگونگی حصول آن در اندیشة ماکس وبر: تجزیه و تحلیل منطقة خاکستری. جامعهشناسی ایران، 20(2)، 24-58.
10
- حسنی، سید حمیدرضا، علیپور، مهدی و موحد، سید محمدتقی (1397). علم دینی: دیدگاهها و ملاحظات. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
11
- ریویر، کلود (1385). درآمدی بر انسانشناسی. ترجمة ناصر فکوهی. تهران: نی.
12
- سلطانی، مهدی و پارسانیا، حمید (1396). مفهوم مدرن زمان و ماهیت علم اجتماعی ماکس وبر. معرفت فرهنگی اجتماعی، (33)، 59-80.
13
- عرفانمنش، ایمان و جمشیدیها، غلامرضا (1396). واکاوی مؤلفههای رویکرد انتقادی و آسیبشناسی فرهنگی به علوم انسانی-اجتماعی؛ از دیدگاه رهبر انقلاب اسلامی. معرفت فرهنگی اجتماعی، (30)، 31-54.
14
- عظیمی، رضا (1398). جامعهشناسی تاریخی-تطبیقی ماکس وبر: تئوری علم و برخی ملاحظات در مورد گفتمان شرقشناسی در ایران. جامعهشناسی ایران، 20(2)، 76-99.
15
- کالینیکوس، آلکس (1397). درآمدی تاریخی بر نظریة اجتماعی. ترجمة اکبر معصومبیگی. تهران: آگه.
16
- کوزر، لوئیس (1387). زندگی و اندیشة بزرگان جامعهشناسی. ترجمة محسن ثلاثی. تهران: نشر علمی.
17
- کوش، دنی (1397). مفهوم فرهنگ در علوم اجتماعی. ترجمة فریدون وحیدا. تهران: سروش.
18
- مجمع عالی حکمت اسلامی (1393). علم دینی: دیدگاه و تحلیلها. قم: حکمت اسلامی.
19
- مسعودی، سید اسماعیل و سید سعید، زاهد زاهدانی (1396). تحلیل ابژکتیویتة ماکس وبر در پرتو فلسفة استعلایی کانت. جامعهشناسی ایران، 18(4)، 53-81.
20
- وبر، ماکس (1390). روششناسی علوم اجتماعی. ترجمة حسن چاوشیان. تهران: مرکز.
21
- وبر، ماکس (1391). اخلاق پروتستان و روح سرمایهداری. ترجمة عبدالمعبود انصاری. تهران: سمت.
22
- هیوز، هنری استیوارت (1391). آگاهی و جامعه. ترجمة عزتالله فولادوند. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
23
- Bailey, K. D. (1994). Methods of social research. New York: The Free Press.
24
- McCulloch, G. (2005). Documentary research in education, history and the social sciences. London and New York: Routledge Falmer.
25
ORIGINAL_ARTICLE
رفتارشناسی تحلیلی از رهبری اخلاق مدارانه امام علی (ع)(مطالعه موردی دوران غارات)
شناخت رفتار اخلاقمدارانه زمامدار پیش از به دست گرفتن حکومت و تطبیق آن با پس از رهبریاش میتواند سیاستهای اخلاقی و میزان صداقت وی در عملکردهای بعدیاش را تبیین وبرجستهتر بنمایاند. امامعلی(ع)در قامت یک زمامدار میکوشد با تأکید بر تقدّم اخلاق بر هر مقولهای نشان دهد آموزههای اخلاقمدارانه مورد تأکید درخلافت، با آموزههای اخلاقمدارانه در دوران پیشاز حکومت تفاوتی نداشته است. برخورد و جنگ با شورشیان دردوره غارات، گرچه پیامدهای ناگواری ایجاد کرد، اما رهبری اخلاقمدار میکوشد ابتدا با اصول اخلاقی مناسب، از بروز جنگ پیش گیرد و پس از جنگ نیز با رفتار اخلاقمدار با دشمنان خویش، نشان دهد که انسانیت برمحور اخلاق بر مدّعی دیندار بیاخلاق ترجیح و برتری دارد. مقاله پیشرو به تبیین این تئوری نوین در حوزه تئوریهای رهبری پرداخته است. هدف از این پژوهش نشان دادن نمونهای آشکار از این اخلاقمداری در دوره «غارات» است که چگونه امام اصول اخلاقی را در قامت زمامداریاش و در گستره حکومت کوتاه و پرفراز ونشیبش حفظ کرد و کلیت قاعده تلازم میان قدرت و انحصارطلبی را به چالش کشید. یافتههای این پژوهش که با روش توصیفی و تحلیلی صورت پذیرفته، چنین تبیین میکند که درسیره امامعلی(ع) اخلاقمداری در همه کُنشها و پدیدههای اجتماعی و سیاسی اصالت دارد و او برای رسیدن به اهداف مقدس خود کوچکترین مسائل اخلاقی را فدا نمیکند و این امر نه تنها در زمان نداشتن قدرت، بلکه در زمان داشتن قدرت نیزنمایان است.
https://jstmt.ut.ac.ir/article_82814_9fdd1da5d3f39384918cce27c3fe84f0.pdf
2021-03-21
191
217
10.22059/jstmt.2021.318445.1439
اخلاق مداری
امام علی(ع)
غارات
رفتارشناسی
قدرت
نهج البلاغة
محسن
رفعت
mohsenrafaat@gmail.com
1
استادیار و عضو هیإت علمی گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه حضرت معصومه سلام الله علیها، قم، ایران
LEAD_AUTHOR
حمیدرضا
سروریان
sarvarianhr@yahoo.com
2
دانشیار و عضو هیأت علمی دانشگاه حضرت معصومه سلام الله علیها، قم، ایران
AUTHOR
قرآن کریم.
1
ابن اثیر، علی بن الکرم (1385). الکامل فی التاریخ. بیروت: دارصادر.
2
ابن اعثم کوفی، احمد بن علی (1411). الفتوح. تحقیق علی شیری. بیروت: دارالأضواء.
3
ابنجوزی، أبوالفرج عبدالرحمن بن على (1412). المنتظم. تحقیق: محمد عبد القادر عطا و مصطفى عبد القادر عطا، بیروت: دار الکتب العلمیة.
4
ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد (1390). مقدمة ابن خلدون. ترجمة محمد پروین گنابادی. تهران: بینا.
5
ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد (1408). تاریخ ابن خلدون. تحقیق خلیل شحادة. بیروت: دارالفکر.
6
ابن سعد، محمد (1414). الطبقات الکبری. تحقیق محمد بن صامل السلمی. الطائف: مکتبة الصدیق.
7
ابن کثیر دمشقی، أبوالفداء اسماعیل (1422). البدایة و النهایة. بیروت: دارالمعرفه.
8
ابن هلال ثقفی، ابو اسحاق ابراهیم بن محمد (1353). الغارات. تحقیق جلالالدین حسینی ارموی. تهران، انجمن آثار ملی.
9
بحرانی، ابن میثم (1362). شرح نهجالبلاغه. تهران: دفتر نشر الکتاب.
10
بلاذری، احمد بن یحیی بن جابر (1379). أنساب الأشراف. تحقیق محمدباقر محمودی. بیروت: دارالتعارف.
11
بیهقی، احمد بن حسین (1412). معرفه السنن و الآثار. دمشق- بیروت: دارالوعی.
12
بیهقی، احمد بن حسین (بیتا). السنن الکبری. بیجا: دار الفکر.
13
جعفری، محمدتقی (1378). ترجمه و تفسیر نهجالبلاغه. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
14
حموی، یاقوت (1995). معجم البلدان. بیروت: دار صادر.
15
دینوری، ابومحمد عبدالله بن مسلم بن قتیبه (1992). المعارف. تحقیق ثروت عکاشة. القاهرة: الهیئة المصریة.
16
دینوری، ابومحمد عبدالله بن مسلم بن قتیبة (1410). الإمامة و السیاسة. تحقیق علی شیری. بیروت: دارالأضواء.
17
دینوری، ابوحنیفه احمد بن داود (1368). الأخبار الطّوال. تحقیق عبدالمنعم عامر. قم: رضی.
18
رازی، ابوعلی مسکویه (1379). تجارب الأمم. تحقیق ابوالقاسم امامی. تهران: سروش.
19
راغب اصفهانی، حسین (1412). المفردات فی الفاظ القرآن. تحقیق صفوان عدنان داودی. بیروت: دارالعلم الدار الشامیة.
20
رفیعی، مجتبی؛ علیاحمدی، علیرضا؛ موسوی، محمد؛ کرمانی، محمد (1392). رهبری اخلاقمدار؛ ثمرة پارادایم مدیریت اسلامی. فصلنامة پژوهشنامة اخلاق، 6(20)، 49-76.
21
رضی، محمد بن حسین (1407). نهجالبلاغه. تحقیق صبحی صالح، قم: مؤسسه دارالهجرة.
22
رضی، محمد بن حسین (1378). ). نهجالبلاغه. ترجمة سید جعفر شهیدی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
23
سجستانی، أبوداود سلیمان (1410). سنن أبی داود. تحقیق سعید محمد اللحام. بیروت: دارالفکر.
24
طبری، محمد بن جریر (1387). تاریخ الطبری. تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم. بیروت: دارالتراث.
25
فیض کاشانی، ملامحسن (1383). المحجة البیضاء. قم: جامعة مدرسین.
26
مادلونگ، ویلفرد (1377). جانشینی حضرت محمد (ص). ترجمة احمد نمایی و همکاران. مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی.
27
متقی هندی، علاء الدین علی متقی (1409). کنز العمال. تحقیق بکری حیانی. بیروت: مؤسسة الرسالة.
28
مسعودی، علی بن حسین بن علی (1409). مروج الذهب و معادن الجوهر. تحقیق اسعد داغر. قم: دارالهجرة.
29
مغنیه، محمدجواد (1358). فی ظلال نهجالبلاغة محاولة لفهم جدید. بیروت: دارالعلم.
30
مکارم شیرازی، ناصر (1377). اخلاق در قرآن. قم: مدرسة الامام علی بن ابیطالب (ع).
31
نوری، حسین (1408). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. قم: مؤسسةآلالبیت.
32
یعقوبی، احمد بن أبییعقوب بنجعفر بن وهب واضح (بیتا). تاریخ الیعقوبی. بیروت: دارصادر.
33
Brown M. E., Treviño L. K., & Harrison D. (2005). Ethical leadership: A social learning perspective for construct development and testing. Organizational Behavior and Human Decision Processes, (97), 117−134.
34
De Hoogh, A. H. B., & Den Hartog, D. N. (2008). Ethical and despotic leadership relationships with leader's social responsibility, top management team effectiveness and subordinates' optimism: A multi-method study. The Leadership Quarterly, 19, 297-311.
35
Marsh, C. (2012). Business executives, executives perceptions of ethical leadership and its and its development.
36