بازخوانی و تفسیر ایده‌های متفکران شاخص مسلمان
محدثه معینی فر؛ مریم معینی فر
چکیده
یکی از مراحل تبلور اسلام در جوامع از دیدگاه مقام معظم رهبری، تحقق جامعۀ اسلامی است که پیش از تحقق تمدن اسلامی ایجاد می‌شود. در پژوهش حاضر به روش کیفی و با استفاده از روش داده‌بنیاد به این پرسش اساسی پاسخ داده می‌شود که جامعۀ اسلامی چگونه محقق می‌شود. این مقاله با بررسی کامل کتاب طرح کلی اندیشۀ اسلامی در قرآن و بیانات رهبر انقلاب دربارۀ ...
بیشتر
یکی از مراحل تبلور اسلام در جوامع از دیدگاه مقام معظم رهبری، تحقق جامعۀ اسلامی است که پیش از تحقق تمدن اسلامی ایجاد می‌شود. در پژوهش حاضر به روش کیفی و با استفاده از روش داده‌بنیاد به این پرسش اساسی پاسخ داده می‌شود که جامعۀ اسلامی چگونه محقق می‌شود. این مقاله با بررسی کامل کتاب طرح کلی اندیشۀ اسلامی در قرآن و بیانات رهبر انقلاب دربارۀ جامعۀ اسلامی بهصورت تمامشماری در فاصلۀ سالهای 1368 تا 1398، به تدوین الگویی دربارۀ تحقق جامعۀ اسلامی از دیدگاه ایشان میپردازد. در این پژوهش، مقولۀ علی تشکیل جامعۀ اسلامی، توحید است که در بستر ولایت، رهبر، حاکم جامعه و عناصر مؤمن تحقق مییابد. مقولههای جهالت، طاغوت، خلقیات فاسد و شرک نیز بهعنوان مقولۀ مداخلهگر شناسایی شدهاند. راهبردها برای تحقق یگانه پیامد تشکیل جامعۀ اسلامی یعنی تکامل آحاد جامعه، اطاعت از خدا و پیامبر (ص) (بندگی خدا)، ایمان، هجرت، مجاهدت، صبر، صلات، استقامت، دشمنشناسی، تکلیفشناسی، عزت، عقلانیت، تشبه به پیامبر اکرم (ص)، تبیین اسلام و احکام اسلامی، تدوین فقه حکومتی، تعلیم، تعلم و تزکیه است.
بازخوانی و تفسیر ایده‌های متفکران شاخص مسلمان
محمدرضا روحانی؛ محمد حسین شعاعی
چکیده
فرهنگ از پیچیده ترین مفاهیم علوم اجتماعی بشمار می رود که غالباً در نگاهی تحلیلی، در میانه طیفی از رویکرد تجویزی و توصیفی تبیین شده است؛ دوگانه مذکور بعنوان بزنگاه نظریه‌های فرهنگی مدنظر بوده و تأثیرات مهمی نیز در نسبت با نقد و سیاست در عرصه فرهنگ برجای گذاشته است. فرهنگ در نظریه اجتماعی مسلمین، دو سویه توصیفی و تجویزی را در طول یکدیگر ...
بیشتر
فرهنگ از پیچیده ترین مفاهیم علوم اجتماعی بشمار می رود که غالباً در نگاهی تحلیلی، در میانه طیفی از رویکرد تجویزی و توصیفی تبیین شده است؛ دوگانه مذکور بعنوان بزنگاه نظریه‌های فرهنگی مدنظر بوده و تأثیرات مهمی نیز در نسبت با نقد و سیاست در عرصه فرهنگ برجای گذاشته است. فرهنگ در نظریه اجتماعی مسلمین، دو سویه توصیفی و تجویزی را در طول یکدیگر مدنظر قرار می‌دهد. این مقاله برپایه روش تحلیل مضمون در راستای مفهوم شناسی فرهنگ در اندیشه امام خمینی(ره) ضمن تحلیل تمام بیانات ایشان پیرامون فرهنگ، از سه مرحله تجزیه، تفسیر، یکپارچه سازی متن استفاده می نماید. نتایج تحقیق نشان می دهد که چهار مضمون فراگیر شامل «اهمیت و کارکرد فرهنگ، تعریف فرهنگ، گونه شناسی فرهنگ، و راهبرد فرهنگ» در تبیین مفهوم فرهنگ وجود دارد. بر این‌مبنا در نگاه امام(ره) فرهنگ وابستۀ، مانع رشد مردم و جوانان قلمداد می‌شود که محکوم به استهلاک خواهد بود. در مقابل باید ضمن آگاهی به مفاسد غرب و مقابله با فرهنگ مبتذل غربی با استفاده از مفاخر فرهنگی خویش، به فرهنگ ایرانی ـ اسلامی دست یافت. لذا مهمترین تحول در جامعه مربوط به عرصه فرهنگ است که برای دستیابی به این هدف ضمن تصفیه فرهنگ از افراد غربزده و تحلیه به افراد صالح (ایرانی ـ اسلامی)، اولاً باید خودباوری فرهنگی در مردم پدید آید، ثانیاً باید هنر و رسانه در تقابل با فرهنگ منحط غرب و توافق با فرهنگ اسلام و ایران قرار گیرد، ثالثاً باید ضمن توجه به تحول تدریجی فرهنگ، نوعی همگرایی بین مردم، رسانه و دولت ایجاد شود.
