بازخوانی و تفسیر ایدههای متفکران شاخص مسلمان
اصغر مولائی
چکیده
احکام ثابت میتواند مبنایی برای تهیه اصول و قوانین در شهرسازی اسلامی باشد. این رویکرد با محوریت احکام ثابت الهی دارای ویژگیهای فطری، تغییرناپذیری در طول زمان، جامعیت و قابلیت اعمال در تمامی ابعاد شهرسازی اسلامی است. عدم توجه به احکام ثابت در شهرسازی در عصر حاصر، موجب پدید آمدن طرحهای ناکارامد متعددی گردیده که تبعات منفی بر ...
بیشتر
احکام ثابت میتواند مبنایی برای تهیه اصول و قوانین در شهرسازی اسلامی باشد. این رویکرد با محوریت احکام ثابت الهی دارای ویژگیهای فطری، تغییرناپذیری در طول زمان، جامعیت و قابلیت اعمال در تمامی ابعاد شهرسازی اسلامی است. عدم توجه به احکام ثابت در شهرسازی در عصر حاصر، موجب پدید آمدن طرحهای ناکارامد متعددی گردیده که تبعات منفی بر ابعاد مختلف زندگی انسانها وارد نموده است. از این رو، این پژوهش با هدف تبیین اصول و مبانی شهر و شهرسازی اسلامی بر مبنای احکام ثابت است که با روش پژوهش تحلیل محتوای متون و استدلال منطقی و شیوههای مطالعه کتابخانهای و اسنادی انجام شده است. یافتههای پژوهش بیانگر آن است که احکام ثابت در اندیشه اسلامی، دارای رویکردی تعالیگرا، کارآمد و مناسب در شناخت، تبیین و تحلیل موضوعات مختلف از جمله مطالعات شهری و شهر اسلامی است. بر اساس این نگرش هر معرفتی متشکل از دو گزاره فطری و اعتباری است که اعتبار گزارههای اعتباری در گرو سازگاری و تبعیت از گزارههای فطری است. احکام ثابت، همان قوانین شریعت هستند که بر اساس فطرت انسان برای انسانها وضع شده است. احکام اعتباری، قوانین متغیری هستند که بر طبق نیاز و مصلحت جامعه در دورههای مختلف ایجاد میشوند. واقعگرایی اسلامی میتواند در راستای نگاه انتقادی به برنامهریزی و طراحی شهری و رصد تحولات شهری مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین از دیدگاه ثابت مبنا، شهر اسلامی شهری است که در آن مسلمانان، با تکیه بر امور ثابت اسلامی، در جهت نیل به سعادت حقیقی تلاش مینمایند. شهر و شهرسازی اسلامی بر اساس واقعگرایی اسلامی، برنامهریزی، طراحی و مدیریت شهرها با محوریت احکام ثابت الهی است. این احکام باید مبنای اعتبار قوانین و مقررات شهر و شهرسازی در زمینههای مختلف فضایی_کالبدی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، زیستمحیطی، مدیریتی و حقوقی باشد.
حسن بخشی زاده؛ عبدالحسین کلانتری
چکیده
عدالت اجتماعی یکی از اصول اولیه دین اسلام است که باید در جامعه و شهر اسلامی پیاده و اجرا شود. با اینحال شکاف فزایندهای بین مفهوم نظری عدالت اجتماعی و واقعیت فقدان عدالت در زندگی اجتماعی در شهر وجود دارد. شهر اسلامی، یک نشانگر است، نشانگر یک فرد مسلمان در بطن جامعه اسلامی. شهر اسلامی، یک واقعیت اجتماعی است که محقق بهدنبال تبیین ...
بیشتر
عدالت اجتماعی یکی از اصول اولیه دین اسلام است که باید در جامعه و شهر اسلامی پیاده و اجرا شود. با اینحال شکاف فزایندهای بین مفهوم نظری عدالت اجتماعی و واقعیت فقدان عدالت در زندگی اجتماعی در شهر وجود دارد. شهر اسلامی، یک نشانگر است، نشانگر یک فرد مسلمان در بطن جامعه اسلامی. شهر اسلامی، یک واقعیت اجتماعی است که محقق بهدنبال تبیین آن بهعنوان محملِ کنش انسانی و نهاد اجتماعی است. در این میان، عدالت اجتماعی، با ارزشترین مفهوم و گذاره در حوزه اجتماع انسانی است که اساس و دوام هر جامعهای در تحقق آن است تا به توسعه و پیشرفت دست یابد از اینرو در این مقاله معیارهای عدالت اجتماعی بر پایهی شهر اسلامی برحسب روش تحلیل تماتیک مورد تحقیق قرار گرفته است. یافتههای حاصل از منابع موجود بهصورتی ساختمند نشان میدهد که معیارهای عدالت در شهر اسلامی طیف وسیعی را شامل میشوند که هسته محوری آنها بر هویت توحیدی قرار دارد و دو معیار و بال آن نیز نظم و کالبد اسلامی در شهر اسلامی است. این معیارها در بحث نوع مسکن، راه، ادای حق مردم، نظم و قانون شهر، حاکمیت شهر، امنیت و رفاه شهری و ... قابل طرح است.
بازخوانی و تفسیر ایدههای متفکران شاخص مسلمان
بهرام بیات
چکیده
شهر از جمله موضوعات مورد توجه اندیشمندان بوده است. از آنجایی که اسلام، دین اجتماعی است و برای سعادت بشر، راهبرد و برنامه دارد، در پژوهش حاضر برای تحلیل شهر از دیدگاه اسلام و احصای ویژگیها و مؤلفههای شهر اسلامی، نظریههای سه تن از متفکران مسلمان شامل ابنخلدون و فارابی از متقدمین و خانم ابراهیم از متفکران مسلمان معاصر بررسی شده ...
بیشتر
شهر از جمله موضوعات مورد توجه اندیشمندان بوده است. از آنجایی که اسلام، دین اجتماعی است و برای سعادت بشر، راهبرد و برنامه دارد، در پژوهش حاضر برای تحلیل شهر از دیدگاه اسلام و احصای ویژگیها و مؤلفههای شهر اسلامی، نظریههای سه تن از متفکران مسلمان شامل ابنخلدون و فارابی از متقدمین و خانم ابراهیم از متفکران مسلمان معاصر بررسی شده است. در چارچوب نظری مورد توجه در اسلام، بر سه مؤلفه انسان (مسلمان)، فضای اجتماعی (فضای مسلمانی) و فضای کالبدی (سیمای اسلامی) شهر تأکید شده است. مؤلفههای شهر اسلامی، شامل مسجد، خانه، بازار، محله و میدان میشود که این عناصر در ساختاری ترکیبی، فضای شهر اسلامی را ترسیم میکنند. از این رو، ظاهراً در شرایط حاضر که نظریههای موجود شهری با تأکید افراطی بر تمایز کاربری، آن گونه که برای مثال در مکتب شیکاگو وجود دارد، با انتقاد جدی مواجه شده است، نظریه اسلامی شهر میتواند در حوزه نظری داعیهدار باشد.